Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ΤΥΠΟΣ

Ο Τύπος

 

Ορισμός

Τύπος λέγεται η τυπογραφία και γενικότερα η δημοσιογραφία στο σύνολο της : το σύνολο των εφημερίδων και των περιοδικών μαζί με τους δημοσιογράφους, τους τυπογράφους αλλά και τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται. Προστίθενται σ΄ αυτά η λειτουργία και η εξουσία που ασκούν στην κοινή γνώμη οι εφημερίδες και τα περιοδικά. Η εξουσία αυτή, που ονομάστηκε από πολλούς τέταρτη εξουσία, ασκεί κυριαρχική επιρροή στην κοινή γνώμη που διαμορφώνεται στη σημερινή της μορφή από τη δημοσιογραφία.

 

Ο ρόλος του Τύπου

Ο τύπος ελέγχει και οδηγεί και το λαό να σκέπτεται και να ζει την πολιτική ζωή της δημοκρατίας. Ο Τύπος διαφωτίζει, καθοδηγεί και διαμορφώνει κυριολεκτικά την κοινή γνώμη, αυτή τη διάχυτη δύναμη που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζει κατά ένα βαθμό κάθε απόφαση, κάθε κίνηση μέσα στο μηχανισμό της πολιτικής ζωής

.

·        Ελέγχει την εξουσία, ασκώντας κριτική.

·        Στηρίζει τον κοινοβουλευτισμό.

·        Διαμορφώνει το πλαίσιο λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών σε όλα τα επίπεδα.

·        Υλοποιεί την αρχή της διαφάνειας και της δημοσιότητας με την ελεύθερη και αδέσμευτη κυκλοφορία της πληροφορίας.

·        Αποτελεί βήμα διαμαρτυρίας των πολιτών.

·        Στιγματίζει την αυθαιρεσία της πολιτικής εξουσίας.

Ακόμα, ο Τύπος συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση, στην ψυχαγωγία, στην παιδεία των ατόμων.

 

Αρνητική λειτουργία του Τύπου

§  Κομματική προπαγάνδα.

§  Λαϊκισμός, κολακεία των κατώτερων ενστίκτων του αναγνωστικού κοινού.

§  Θεματογραφία κατώτερης ποιότητας.

§  Φανατισμός, εμπάθεια, συνθηματολογία.

§  Σκανδαλοθηρία, κιτρινισμός του Τύπου.

§  Αποκάλυψη πλευρών της προσωπικής ζωής επωνύμων και ανωνύμων.

§  Μονομέρεια, παραπληροφόρηση, υπερβολή.

 

 

 

Οι συνέπειες της υπολειτουργίας του Τύπου :

Ø  Ιδεολογική χειραγώγηση.

Ø  Μαζοποίηση.

Ø  Ανευθυνοποίηση.

Ø  Αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης.

Ø  Κρίση της δημοκρατίας (νοθεύεται η πολιτική συνείδηση, δυσχεραίνει ο πολιτικός διάλογος).

 

Αίτια για την κρίση του Τύπου

Ø  Η ενημέρωση δεν είναι πια ένα όργανο για την παραγωγή οικονομικών αγαθών, αλλά έγινε η ίδια αγαθό. Η ενημέρωση έγινε βαριά βιομηχανία. Η πληροφορία μετατρέπεται σε εμπόρευμα.

Ø  Ο Τύπος έχει ανάγκη την οικονομική υποστήριξη των διαφημιστικών εταιριών. Η διαφήμιση είναι το οξυγόνο και η τροφός του Τύπου.

Ø  Η οικονομική εξάρτηση από το κράτος.

Ø  Η γραφειοκρατική συγκρότηση των δημοσιογραφικών οργανισμών.

Ø  Το χαμηλό πνευματικό επίπεδο του κοινού, η εμπλοκή του στο μηχανισμό της κατανάλωσης και η προτίμησή του στην εικόνα.

 

Λύσεις

v  Συνταγματική κατοχύρωση της ελευθεροτυπίας.

v  Αυτονομία.

v  Πλουραλισμός, πολυφωνία.

v  Υπευθυνότητα του δημοσιογράφου.

v  Πνευματική εγρήγορση του κοινού.

 

 

“Αρχή πρωταρχική της δημοκρατίας και βασικός νόμος προστασίας της είναι να λέγονται τα πράγματα ρητά και απερίφραστα, δημόσια και όσο γίνεται πιο έγκαιρα.

    (….) Πληροφόρηση, διατύπωση άποψης και στοχασμός στο σχηματισμό της κοινής γνώμης και ταυτόχρονα έκφρασή της, συγκροτούν την πολυδιάστατη και πολυσήμαντη αποστολή του Τύπου.

     Η δημοσιότητα ως βάση και προϋπόθεση του ανοιχτού διαλόγου πάνω στον οποίο – και μόνο – στηρίζεται μια γνήσια δημοκρατική πραγματικότητα μπορεί να εκπληρωθεί από τον Τύπο.

      Ο Τύπος είναι ο μεγάλος τροχός διακίνησης ιδεών, αντιπαράθεσης θέσεων και επιχειρημάτων, ο άξονας της συνεχούς ζύμωσης, που συντελείται και πρέπει να συντελείται σε μια κοινωνία.

      Ο Τύπος εφόσον πληροί αυτές τις προϋποθέσεις, είναι η τέταρτη εξουσία, όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε, που έξω από τις καθαυτό εξουσίες, τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, διαμορφώνει και ολοκληρώνει το πλαίσιο λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος σε όλα τα επίπεδα, από τα κατώτατα ως τα ανώτατα της πολιτειακής πυραμίδας.»

 

Βασίλης Φίλιας